قوانین مربوط به ثبت و ارائه چک یکی از قوانینی است که در طول سال دستخوش تغییرات فراوانی میشود. جالب اینجاست که هر تغییر هم منتقدان فراوانی را به وجود میآورد. اما آخرین قانون چک به نام «قانون اصلاح قانون صدور چک» در سال ۹۷ تصویب و بنا بر دستورالعملهای اجرایی از تاریخ ۱۴ فروردین ماه سال ۱۴۰۰ لازمالجرا شد. این قانون صادر کنندگان و دریافتکنندگان چک را ملزم به رعایت مواد قانونی کرده است که اگر آنها را رعایت نکنند امکان صدور و استفاده از چک هم نخواهند داشت. یکی از مهمترین نکات این قانون تعیین سقف اعتبار برای دارندگان دسته چک است. به این معنا که دارندگان دسته چک نمیتوانند مانند گذشته بدون برنامه و هر قدر که دلشان خواست چک بکشند.
سامانه صیاد چیست ؟
اصلیترین تغییر در این قانون به وجود آمدن سامانه صیاد برای ثبت اطلاعات درج شده در چک از جمله اطلاعات هویتی، مبلغ و تاریخ سررسید است که هدف آن یکپارچگی روند صدور دسته چکهای بانکیست. به این معنا که علاوه بر اینکه این اطلاعات در برگه چک ثبت میشود باید در این سامانه هم به ثبت برسد. علاوه بر اینکه صادر کننده چک باید اطلاعات چک را در سامانه صیاد ثبت کنند، دریافت کننده هم باید به استعلام آنچه که در برگه چک نوشته شده در این سامانه بپردازد. اگر اطلاعات برگه چک و سامانه متفاوت بود باید گزینه عدم تایید را انتخاب کند و برگه چک را به صادر کننده بازگرداند. ممکن است برای شما هم این سوال به وجود آید که چه اطلاعاتی را باید در سامانه صیاد ثبت کرد؟ اولین پاسخ این سوال به سمت چپ و بالای برگه چک شما باز میگردد. در این قسمت یک شماره ۱۶ رقمی که به اسم کد یکتا مرسوم است را باید در سامانه ثبت کنید. بعد از آن به ثبت تاریخ و مبلغ چک بپردازید. در آخر هم اطلاعات هویتی خود و دریافتکننده از جمله کد ملی را ثبت کنید. برای دسترسی به سامانه صیاد هم کافیست به اینترنت بانک وارد شوید و یا به دانلود موبایل بانک موردنظر خود بپردازید. در این سامانه میتوانید علاوه بر ثبت چک از صحت هویت طرف مقابل خود هم آگاه شوید. این سامانه از اطلاعاتی که از دریافتکننده و صادرکننده میگیرد به استعلام هویت طرفین میپردازد.
چگونه به ثبت چک در سامانه صیاد بپردازیم؟
برای ثبت چک در سامانه صیاد ابتدا باید به سایت www.shaparak.ir مراجعه کنید. از طریق این سایت لیست اپلیکیشنهای معتبر پرداخت موبایل را دریافت کنید و یا به دانلود همراه بانک موردنظر خود بپردازید. به بخش سامانه صیاد یا مدیریت چک خود بروید. برگه چک خود را در دست بگیرید. نخستین قدم ثبت کد یکتای چک است. این کد ۱۶ رقمی در چکهای جدید در قسمت چپ و بالای چک درج شده است. آن کد را بنویسید. در مرحله بعد باید به ثبت اطلاعات کارت بانکی و اطلاعات هویتی خود بپردازید. در این مرحله دقت داشته باشید که حتما با سیم کارتی که به نام خودتان است وارد سامانه شوید تا از مشکلات احتمالی برای احراز هویت در امان بمانید. در ادامه به ثبت اطلاعات درج شده مانند مبلغ، تاریخ، موضوع چک و نام دریافت کننده چک را بپردازید. توجه داشته باشید که در حال حاضر این سامانه فقط به ثبت چکهای در وجه اشخاص حقیقی میپردازد. در آخرین مرحله باید به بررسی اطلاعات چک که برای شما به نمایش درآمده بپردازید و در انتها گزینه تایید را انتخاب کنید.
انتقال چک در قانون جدید به چه صورت است؟
مطابق ماده ۸ قانون جدید چک « امکان انتقال چک به شخص دیگر توسط دارنده تا قبل از تسویه آن، با ثبت هویت شخص جدید برای همان شناسه یکتای چک امکانپذیر است.» بر اساس قوانین قبلی که بر چک حاکم بود برای انتقال چک نیاز به پشتنویسی و امضای پشت برگه بود. اما در قانون جدید پشت نویسی برداشته شده و این کار هم از طریق سامانه صیاد امکانپذیر است. به این ترتیب که اگر قصد انتقال چک به دیگری را دارید باید به این سامانه مراجعه کنید. مشخصات فردی که قصد انتقال چک به او را دارید در سامانه ثبت کنید. به عبارت دیگر باید همان مراحلی که برای ثبت چک انجام میدهید را برای انتقال چک هم طی کنید.
از چک بلامحل و برگشت زدن چک در قانون جدید چه خبر؟
مطابق قوانین قبلی چک در صورت کافی نبودن موجودی حساب صادرکننده چک برگشت میخورد. اما در قانون جدید تمام موجودی حساب صادر کننده از بانکی که چک را صادر کرده است به نفع دارنده چک ضبط میشود. دارنده چک در ادامه میتواند کسری خود را از مبالغ موجود در دیگر حسابهای انفرادی ریالی صاحب حساب در همان بانک بگیرد. اما اگر موجودی حسابهای صادرکننده چک در آن بانک کافی نبود چک برگشت میخورد. ظرف ۲۴ ساعت از برگشت چک تمام حسابهای صادرکننده چک در دیگر بانکها و موسسات اعتباری به اندازه مبلغ کسری از طرف بانک مرکزی مسدود میشود.
مجازات چک بلامحل در قانون جدید چیست؟
اگر موجودی دیگر حسابها کافی نبود تمامی بانکها باید به عنوان مجازات به مسدودی حسابهای صادرکننده چک برگشتی ادامه دهند. این مجازات فقط مسدودی حسابها را شامل نمیشود. بانکها میتوانند به اعمال محرومیتهایی از جمله افتتاح حساب جدید، عدم تمدید تاریخ اعتبار کارت بانکی، ممنوعیت پرداخت تهسیلات به صادر کننده چک بلامحل، ممنوعیت ثبت چک برگه جدید در سامانه صیاد تا روشن شدن تکلیف چک برگشتی، صدور کارت جدید و … بپردازند.
بانک باید بعد از کافی نبودن موجودی حساب صادرکننده چک، گواهینامه عدم پرداخت را مهر و امضا کرده و به دارنده چک تحویل دهد. اگر صادرکننده چک هیچ موجودی نداشت و هیچ اقدامی به پرداخت بدهی خود نکرد، دارنده چک باید با در دست داشتن گواهی عدم پرداخت به دفاتر الکترونیک قوه قضاییه مراجعه کند و به صدور اجراییه از دادگاه بپردازد.
قانون جدید درباره صدور چک در وجه حامل چه میگوید؟
سامانه صیاد به منظور یکپارچه شدن روند تمامی چکها به وجود آمده است. تمامی کسانی که قصد استفاده از دسته چک را دارند باید به ثبت اطلاعات خود و دریافت کننده چک در این سامانه بپردازند. در قانون اصلاح قانون صدور چک باید اطلاعات طرفین مشخص باشد و به همین دلیل هم امکان صدور چک در وجه حامل وجود ندارد و این کار قانونی نیست.
استعلام اعتبار و سابقه صادرکننده چک امکانپذیر است؟
اگر قصد استعلام اعتبار و سابقه صادرکننده چک را دارید دو راه پیش روی شماست. یک اینکه از طریق سایت بانک مرکزی به استعلام بپردازید و دوم اینکه کد ۱۶ رقمی یکتا که در قسمت چپ و بالای چک درج شده است را به سامانه پیامکی ۷۰۱۷۰۱ ارسال کنید تا از تعداد چکهای برگشتی صادرکننده چک خود مطلع شوید.
تکلیف چکهای ضمانتی در قانون جدید چیست؟
در نظام قانونی ما صدور چک یکی از راههای ضمانتی است. بسیاری از بانکها و مشاغل برای پرداخت تسهیلات و ضمانت اعتبار در شرایط استخدام و اعطای تسهیلات، اقدام به دریافت چک میکنند. در قانون جدید هم این امکان وجود دارد و فقط کافیست برای صدور چک ضمانتی آن را در سامانه صیاد ثبت و حتما موضوع چک را بابت ضمانت انتخاب کنید.
قانون جدید چک به دنبال چیست؟
هدف قانون جدید چک یکپارچگی فرآیند صدور چکهای بانکی است. در این قانون، قوانین از بندهای محکمتری نسبت به قوانین گذشته پیروی میکنند. این قانون اجازه صدور بی حساب و کتاب چک را نمیدهد و راه را برای صادرکنندگان چک بی محل بسته است.
نظرات کاربران
نظرات کاربران