تجربۀ زندگی بدون شنیدن می‌تواند عذاب‌آور باشد، اما برای کسی که علاقه و کارش موسیقی است، نشنیدن، بدترین اتفاق ممکن است. صدای متال (Sound of Metal) از فیلم‌های خوب سال ۲۰۲۰، بی سروصدا و حاشیه، راه خود را برای ورود به جمع بزرگان هموار کرد. داریوس ماردر که شهرت چندانی ندارد، به لطف فیلم‌نامه‌ای خوش سروشکل در جمع مدعیان اسکار ۲۰۲۱ قرار دارد و نامزدی در دو بخش از این رویداد سینمایی، به خودی خود موفقیت بزرگی در کارنامۀ هنری او محسوب می‌شود. حضور ریز احمد؛ بازیگر انگلیسی پاکستانی‌تبار فیلم نیز در نوع خود اتفاق جالبی است که در کنار بازی قابل تحسینش، صدای متال را بر سر زبان‌ها می‌اندازد.

نامزدی در دو بخش بهترین فیلم و بهترین بازیگر نقش اول مرد، ارمغان اسکار ۲۰۲۱ برای صدای متال بوده است و هرچند شانس کمی برای پیروزی در این بخش‌ها دارد اما اسکار، همیشه می‌تواند ما را شگفت‌زده کند. رضایت ۹۷درصد منتقدان راتن تومیتوز و امتیاز ۸۲ از متاکریتیک، نویدگر فیلم قابل قبولی است که حتما باید آن را تماشا کرد. این درام جذاب اگرچه زمینه‌های موسیقایی هم دارد اما به دلیل نوع پیشرفت داستان، به مرور از رنگ و بوی موسیقایی فاصله می‌گیرد و بیشتر روانشناسانه می‌نماید.

خلاصۀ داستان

روبن که نوازندۀ درام است، بعد از بیدار شدن از خواب در یک روز معمولی، متوجه می‌شود گوش‌هایش توانایی شنیدن را از دست داده‌اند. گیج و منگ شدن او از این اتفاق غیرمنتظره مدتی طول میکشد اما پس از دادن تست‌های پزشکی، این اطمینان به او داده می‌شود که شنوایی‌اش در معرض نابودی است و راه درمانی هم ندارد. روبن به توصیه و اصرار نامزدش به کمپ مخصوص معتادان ناشنوا نقل مکان می‌کند تا با شرایط جدید زندگی‌اش هماهنگ شود. تصمیم او بر عمل جراحی نقطۀ عطفی است که مسیر اتفاقات صدای متال را تغییر می‌دهد.

طراحی صدا

قطعا و بدون تردید مهم‌ترین ویژگی صدای متال که در نظر اول حیرت‌آور به نظر می‌رسد، طراحی صدای فوق‌العادۀ نیکلاس بکر است. بکر که تجربۀ طراحی صدا در فیلم‌های جاذبه و رسیدن را در کارنامۀ خود دارد، با هوش و تکنیکی تحسین‌برانگیز ما را وارد گوش‌های روبن می‌کند و نقش برجستۀ او در نیمۀ دوم فیلم که لحظات سکوت فراوان زیادی دارد، به وضوح حس‌شدنی است . دوربین ماردر نیز بدون جلب توجه و ادابازی، داستان خود را روایت می‌کند. اما آنچه بیشتر از هر عنصر دیگر در صدای متال اهمیت دارد، صداست و ماردر صدا را به وسیلۀ سکوت خلق می‌کند که از نکات قابل توجه این فیلم به حساب می‌آید. بازی ریز احمد هم بسیار باورپذیر است و اجرای تمام و کمال این نقشِ سخت، منتقدان را امیدوار کرده تا بازی‌های خوب دیگری هم در آینده از او ببینند.

 زندگی بدون صدا

تحمل اینکه از ابتدا هیچ صدایی نشنیده باشی، آسان نیست اما ناشنوا شدن بعد از سال‌ها شنیدن، واقعا غیرقابل تحمل خواهد بود. صدای متال به ظاهر مشکلات ناشی از ناشنوایی یک نوازندۀ موسیقی را نشان می‌دهد اما در لایه‌های عمیق‌تر خود، اصالت حس را منکر می‌شود. در سکانس پایانی فیلم، روبن تصمیم می‌گیرد دیگر نشنود، زیرا صدای عزیزترین افراد زندگی‌اش، آنچنان که او در یاد داشته نیست و گویی هیچ زمان، اصوات آن‌چنان که به گوش او می‌رسیده، نبوده‌اند. تردید در قطعیت بدیهی‌ترین بخش زندگی هر انسان، یعنی حواس، صدای متال را از یک درام سرگرم‌کننده، به فیلمی قابل تأمل تبدیل می‌کند.