ترک گفتن سرزمین مادری برای یک لقمه نان مهم‌ترین معضلی است که کشور‌های افریقایی با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. مسیری که با هواپیما تنها چند ساعت به طول می‌انجامد گاهی تا یک‌سال طول می‌کشد. رد شدن از صحرا و رفتن از مسیر دریا، اغلب به قیمت جانشان تمام می‌شود. آتلانتیک نخستین فیلم کارگردان فرانسوی یعنی متی دیوپ است که بدون شک یکی از تاثیرگذارترین فیلم‌های چند سالۀ اخیر است. متی دیوپ با این فیلم توانست نخستین زن سیاه‌پوستی شود که برای جایزۀ ‌نخل طلای کن با بقیه فیلمسازان به رقابت می‌پردازد. آتلانتیک توانست نامزد پنج‌ جایزه در جشنوارۀ کن شود. آتلانتیک امتیاز ۹۶ از ۱۰۰ را از سایت راتن تومیتوز از آن خودش کرد.

خلاصۀ داستان

آتلانتیک داستان عشقی پنهان میان آدا (با بازی مامه بینتا سانه) و سلیمان (با بازی ابراهیم ترائوره) است که در شهر ساحلی داکار رخ می‌دهد. آدا مجبور است با شخص ثروتمند دیگری به نام عُمَر ازدواج کند. سلیمان که چندین ماه است حقوق کارگری‌اش را دریافت نکرده، تصمیم می‌گیرد با بقیۀ دوستانش، داکار را با قایقی کوچک به مقصد اسپانیا ترک کند. شب عروسی آدا و عُمَر، تخت عروس و داماد آتش می‌گیرد و همه چیز به گردن سلیمان می‌افتد. دوست صمیمی آدا می‌گوید:‌ «من سلیمانو دیدم آدا!»

لحن افسانه‌ای

آتلانتیک بی‌آنکه بخواهد زمانش را هدر دهد یک‌راست می‌رود سر اصل مطلب. مردان جوانی که برای یک لقمه نان کارگری می‌کنند اما بالا دستی‌ها حاضر نیستند حقوقشان را به موقع پرداخت کنند. متی دیوپ اما مسیری متفاوت را برای میخکوب کردن مخاطبش پیش می‌گیرد. او واقعیت را در دنیای ارواح یکی می‌کند تا لحنی افسانه‌ای به فیلمش بدهد. به نوعی که شخصیت‌ها به نمادی از هزاران عشق ناکامی تبدیل می‌شوند که به خاطر مهاجرت‌های شغلی و فقر از هم پاشیده است. در طول فیلم بارها شاهد تصاویری از اقیانوس آتلانتیک هستیم. آتلانتیک به زیبایی هرچه تمام‌تر به استعاره‌ای از زندگی،‌ مرگ و عشقی جاودان بدل می‌شود. عشقی که همچنان زنده است و موج می‌زند.

بازیگران

آتلانتیک فیلمی بی‌ادعا است. تقریبا تمامی بازیگران فیلم اولین تجربۀ حرفه‌ای‌شان را پشت سر می‌گذارند و از این جهت باعث شگفتی می‌شوند. بازی مامه بینتا سانه در نقش آدا خیره‌کننده است. معصومیت و عشقی که او نسبت به سلیمان دارد از توی چشم‌هایش دیده می‌شود. ابراهیم ترائوره دیگر بازیگر فیلم در نقش سلیمان هم با اینکه به نسبت حضور کمتری دارد اما همان اندازه بی‌نقص است. اگرچه نمی‌توان از بازی آمادو ام بو در نقش ایسا؛ بازرسی که مسئول رسیدگی به پرونده است هم گذشت.

کارگردانی

متی دیوپ به خوبی از تمامی عناصری که فیلم را رمز‌آلود می‌کند استفاده کرده است. تصاویر تاریک و روشن در شب از خیابان‌های داکار، استفاده از آینه‌ها برای آشکار کردن حقیقت و موسیقی‌ای که آن حس وهمی داستان‌های ترسناک را به مخاطب می‌دهد. البته دیوپ به هیچ عنوان نمی‌خواهد مخاطبش را بترساند بلکه او از همۀ این امکانات بهره می‌گیرد تا فضای فیلمش را به مانند یک تجربۀ وصف‌ناپذیر در‌بیاورد. فضایی که تنها در افسانه‌های قدیمی بومیان وجود دارد.

آتلانتیک به زیبایی هرچه تمام‌تر نشان داد که با تکیه بر ریشه‌های قدیمی، می‌توان داستان‌هایی امروزی تعریف کرد. داستان‌هایی که بدون شعاری کردن موضوعی که انتخاب کرده است، آن را برای همیشه در ذهن مخاطبش حک کند. بی‌شک طرفداران دیوپ بی‌صبرانه منتظر فیلم بعدی او هستند.