همیشه می‌گویند مردم از آنچه نمی‌شناسند می‌ترسند. ترسی که نتیجه‌اش متوصل شدن به دامن مردمانی است که ادعای غیب دارند. پول می‌گیرند، برای خودشان احترام می‌خرند و یک جماعت را وابستۀ بی‌چون و چرای خودشان می‌کنند. زالاوا اولین ساختۀ سینمایی ارسلان امیری به نویسندگی آیدا پناهنده، ‌ارسلان امیری و تهمینه بهرام است که در سی و نهمین جشنوارۀ فیلم فجر به نمایش درآمد و توانست در نهایت برندۀ جایزۀ بهترین فیلمنامۀ غیر اقتباسی، بهترین کارگردان اول و بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را از آن خودش کند. نوید پورفرج، پوریا رحیمی سام و هدی زین‌العابدین از جمله ستارگان این فیلم بوده‌اند.

خلاصۀ داستان

زالاوا در همان ابتدای فیلم ادعا دارد که داستان فیلم برگرفته از یک رویداد واقعی است. البته نیمه‌ای ترسناک هم دارد که فیلم بیشتر از آن جنبه به قصه پرداخته است. زالاوا قصۀ روستایی است کرد‌نشین که گرفتار عذاب اجنه شده‌ است. حال رئیس جوان پاسگاه که خرافات محلی‌ها را باور ندارد تفنگ‌هایشان را به فرمان حکومت وقت ضبط می‌کند. با مرگ یکی از دختران جوان روستا که مردم باور داشتند جنی شده است بحران در منطقه بالا می‌گیرد.

ژانر وحشت در سینمای ایران

ارسلان امیری در نخستین تجربۀ سینمایی خود به سراغ داستانی رفته که قابلیت‌های زیادی را برای میخکوب کردن نگاه تماشاگر در سالن سینما داشته است. سال‌هاست که سینمای ایران در پی دستیابی به ژانر وحشت است. از این‌رو پرداختن به داستان‌های قدیمی و آغشته به اجنه و طلسم‌های بی‌پایانشان، مسیر خوبی برای این شکل از داستان‌گویی است. زالاوا در یک سوم ابتدایی، داستان به خوبی مخاطب را از این حیث با خودش همراه می‌کند و حس دلهره و اضطراب را در تماشاگر بر می‌انگیزد.

بازیگران

بازی‌ها در زالاوا از کیفیت خوبی برخوردار است. نوید پورفرج بازهم برای سومین بار نامزد جشنوارۀ فیلم فجر شده و پوریا رحیمی‌سام توانست جایزۀ جشنواره را از آن خودش کند. البته جدای از حضور متفاوت هدی زین‌العابدین باید از جمع بازیگران بومی کردستان هم حرف زد. بازیگرانی که بسیاری از آنان سال‌هاست در عرصۀ تئاتر حضور داشته‌ و درخشیده‌اند. شاهو رستمی تنها یکی از این بازیگران است.

ترس در تاریکی

زالاوا را می‌توان یکی از خوش ساخت‌ترین فیلم‌های جشنوارۀ امسال دانست. فیلم به خوبی از موسیقی برای افزایش حس ترس و بی‌پناه بودن در مقابل ناشناخته‌ای ترسناک استفاده می‌کند. عمدۀ فیلم در تاریکی می‌گذرد و سایه‌های کوتاه و بلند شخصیت‌های درون صحنه ترس را بیش از پیش القا می‌کند. در تاریکی مطلق، انسان از سایۀ خودش هم وحشت دارد.

توجه به افسانه‌های محلی

زالاوا را از زاویه‌ای دیگر می‌توان با فیلم پوست ساختۀ برادران ارک در سال گذشته هم مقایسه کرد. پوست برادران ارک هم تلاشی بود برای پرداختن به افسانه‌های محلی و زنده کردن میراث قصه‌گویی گذشتگان. اگرچه می‌توان این دو فیلم را از بسیاری جهات شبیه به هم دانست. به هرحال این مسئله نوید‌بخش تلاشی برای خارج کردن فیلم‌ها از سیطرۀ ژانر سینمای اجتماعی و ایجاد تنوع و تازگی در سینمای ایران است. مردمان فراموش‌شدۀ گوشه و کنار هم، داستان‌های خاص به خودشان را دارند و چه بهتر که فیلم‌سازانی از همان منطقه دوباره برایمان تعریفشان کنند. این جادوی سینما است.