معرفی فیلم «زندگی زیباست» (روبرتو بنینی، ۱۹۹۷) | لذّت سینما

می‌توانی در سخت‌ترین شرایط زندگی بخندی؟ بنینی می‌تواند. او اغلب کمدی‌هایش را بر این پایه بنا کرده و عاشقانه، زندگی را می‌ستاید. زندگی زیباست، بی‌شک یکی از سرزنده‌ترین فیلم‌های کمدی تاریخ سینماست که می‌توان بارها به تماشایش نشست. این فیلم که برای اولین‌بار سال ۱۹۹۷ در ایتالیا به نمایش درآمد، همچون بسیاری از آثار روبرتو بنینی ایتالیایی، مورد توجه مخاطبان و منتقدان قرار گرفت. تا جایی که می‌توان به راحتی از نگاه مذهبی این کارگردان یهودی صرف نظر کرد و از سینما لذت برد.

اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد برای کارگردان، یکی از اتفاقات جالبی است که به ندرت اتفاق می‌افتد. بنینی که در کنار کارگردانی، بازیگر نقش اول فیلم نیز هست، می‌تواند در کنار این جایزه، اسکار بهترین فیلم غیر انگلیسی‌زبان را در رقابت با بچه‌های آسمان مجید مجیدی، تصاحب کند. زندگی زیباست توانسته با امتیاز ۸/۶ از آی‌ام‌دی‌دی در کنار رضایت ۹۶ درصدی مخاطبان راتن تومیتوز، خود را به عنوان یک فیلم سرحال معرفی کند که هنوز هم پس از سال‌ها، حال انسان با دیدنش خوب می‌شود.

گوئیدو یهودی که به تازگی وارد شهر شده، عاشق زنی مسیحی می‌شود و تا نیمۀ فیلم، ماجرای این آشنایی و اتفاقات خنده‌دار حول آن روایت می‌شود. حاصل این ازدواج پسر بچه‌ای بازیگوش است که در نیمۀ دوم فیلم، جنگ و اسارت، حال و هوای فیلم را به سمت کمدی تلخ می‌برد. اینکه چطور گوئیدو، فضای اردوگاه کار اجباری یهودیان و سختی‌های آن را، برای کودکش، مثل یک بازی معرفی می‌کند، از هم شیرین و دوست‌داشتنی است و هم دردناک. در تمام لحظاتی که بسیار هولناک است، گوئیدو می‌تواند در یک آن، ورق را برگرداند و موجب شاید پسرخردسالش و ما شود.

زندگی زیباست در تمام عناصر خود، سرخوش است و این دقیقا تمام چیزی است که یک کمدی نیاز دارد. دکوپاژ و میزانسن در خدمت خلق موقعیت‌هایی است که گوئیدو، آنها را شبیه یک تردستی، به نفع خود تغییر‌می‌دهد. ارجاعات درست فیلم نیز به کمدی می‌افزاید و موسیقی نیز به زیبایی، حس می‌سازد که میتوان جایزۀ اسکار بهترین موسیقی متن شایستۀ این فیلم دانست . هرچند فیلمنامه ی دو پاره ، اندکی در تداوم حس خلل ایجاد کرده، اما عناصر دیگر آن‌قدر خوب در کنار هم چیده شده است که این ضعف را می‌پوشاند. در کنار بازی روان و بسیار دلپذیر روبرتو بنینی، نیکولتا براسچی که به عشق اسطوره‌ای بنینی ملقب است، به عنوان یک همسر و مادر، خصوصا در سکانس پایانی فیلم، حضور تأثیرگذاری دارد. در این میان از بازی شیرین پسربچۀ فیلم نباید گذشت که بخشی از لحظات زیبای فیلم، مدیون سادگی اوست.

از ارجاعات سیاسی فراوان فیلم که بگذریم، زندگی زیباست در تطابق کامل با نام خود است. زندگی را با همۀ سختی ها، لذت بخش دیدن، عاشقانه زیستن و دنیا را همانگونه که هست نپذیرفتن، در سراسر لحظات فیلم جاری است. لذتی که تنها سینما می‌تواند خلق کند و بنینی این را به خوبی می‌داند. اگر به زندگی مانند یک کودک بنگریم، یک بازی است که همه در تلاشند در آن پیروز باشند، اما در نهایت و حقیقت آن کسی پیروز است که بازی را جدی نگرفته و لذت آن را با هیچ چیز عوض نمی‌کند. در لحظه‌ای که فکرش را هم نمی‌کنی، سختی‌ها بر تو هجوم می‌آورند، اما نوع مواجهۀ توست که می‌تواند تعیین کننده باشد. گوئیدو با فداکاری توأم با سرخوشی‌اش، حتی سینما را مدیومی لذت بخش‌تر می‌کند. در عین حال که حرف‌های مهمی نیز در خلال فیلم جای‌گذاری شده‌اند اما اولویت نیستند. اولویت، حالِ خوب است که با دیدن زندگی زیباست می‌توانید اندکی از آن بهره‌مند شوید.