معرفی فیلم «تاج‌محل» (دانش اقباشاوی، ۱۳۹۱) | تاج محل را عاشقان ساخته‌اند!

مرز بین تصنعی بودن و سادگی باریک‌تر از یک تار موست. کمی غفلت کافی است تا در ورطه تصنعی بودن بیفتید آن موقع کار فیلمساز تمام است و دیگر فیلمش جدی گرفته نمی‌شود؛ اما اقباشاوی تا حد زیادی از این آزمون سربلند بیرون آمده و فیلمی ساخته که مسألهٔ مهمی را ساده بازگو می‌کند.

یک قرعه کشی قرار است در بین کارگران انجام شود و کسی که نا‌م‌اش بیرون بیاید باید اخراج شود؛ این شروع درخشان تاج محل است که در همهمهٔ کارگران و وزش باد شدید اتفاق می‌افتد تا خبر از فیلمی بدهد که دغدغه‌اش معضل اصلی این روزهای جامعه است اما امتیاز تاج محل این است که فقط مشکل را نشان نمی‌دهد بلکه در پی نشان دادن راهکاری مطلوب است و همین تلاش خواه موفق یا ناموفق در نوع خود ستودنی است.

داستان فیلم دربارهٔ کارگر شصت سالهٔ آبادانی است که بارها مجبور شده تعدادی از همکارانش در شرکت کشتی‌سازی را بنا به خواست کارفرما اخراج کند. ولی این بار تصمیم گرفته که با قرعه کشی، شانسی یکسان برای همه کارگرها قائل شود؛ در این میان یکی از کارگران به اخراج خود اعتراض می‌کند و با چند نفر گلاویز می‌شود.

تجربهٔ کار با بازیگران غیرحرفه‌ای برای هر کارگردانی چالش بزرگی است که دربارهٔ تاج محل فقط می‌شود گفت بازی‌ها پذیرفتنی است اما در لحظاتی بازی شتاب‌زده و کنترل‌نشدهٔ بازیگران بهانه‌ای می‌شود برای حواس‌پرتی مخاطب و دور شدن او از فضای داستان، البته اشکال اصلی کار در جای دیگری است که می توانست نقطه قوت آن باشد: صحنه‌های درگیری و حملهٔ دزدها یا صحنهٔ هجوم پلیس به خانهٔ دزد که خوب از آب درنیامده و کارگردان از این دو صحنهٔ مهم سرسری عبور کرده و با میزانسن غلط از اهمیت آنها کاسته است. یکی دیگر از مواردی که باید به آن اشاره کرد پیش‌بینی‌پذیر بودن فیلم است که فیلمساز سعی کرده با شتاب‌زدگی و زود به نتیجه رساندن فیلم این نقص را بپوشاند.

در تاج‌ محل نظاره‌گر زندگی‌ای هستیم مملو از عشق، نفرت، صداقت، دروغ و وفاداری که چکیده آن در واژه انسانیت در پایان فیلم به بیننده نشان داده می‌شود. البته این پیام نه در لایه‌های زیرین بلکه بسیار عیان در سطح فیلم خودنمایی می‌کند.

با این همه، تاج محل فیلمی ساده اما مهم است که با فضاسازی رئالیستی‌اش، بیننده را درگیر زندگی آدم‌های داستانش می‌کند؛ آدم‌هایی شبیه خودمان با مشکلات و درگیری‌های امروز. تاج محل در نهایت تلخی و شیرینی را در کنار هم نشان‌مان می‌دهد و انتخاب خوبی برای دیدن در جمع خانواده است.