سفر در مسیرهای بدون جاده | آفرود و فوت‌وفن‌های آن

نزدیکی به طبیعت بکر و دوری از شهرنشینی، تجربه‌ای به یاد ماندنی است که در «آفرود» یا سفر در مسیرهای بدون جاده صورت می‌گیرد. آفرود یکی از گونه‌های تورهای طبیعت‌گردی است که اخیراً در ایران مورد توجه جوان‌ها قرار گرفته‌است. البته آفرود به این معنا نیست که هرجا خواستید، بروید. برای آفرود باید مناطقی را که کمتر حساسیت زیست محیطی دارند انتخاب کنید و توجه داشته‌باشید که نه مقررات به شما اجازه می‌دهد آزادانه هر جای طبیعت را لگدکوب کنید و نه وجدان شما باید بگذارد چنین کاری بکنید.

نکات مفید برای آفرود

در این نوع سفر با رعایت اصولی ساده و برخورداری از دانش و امکانات لازم می‌توانید، سفری خوش و سلامت داشته‌باشید. البته بهتر است مدتی قبل از سفر فهرستی از تمامی کارهایی که باید قبل از سفر انجام دهید و تمامی وسایل و تجهیزاتی که باید به همراه ببرید تهیه کنید. سپس تاریخی برای انجام هر یک ذکر کنید تا در ساعات پایانی دچار مشکل نگردید. تمامی مطالبی که در ادامه می‌آید، بسته به نوع سفر و نیازهای شما می‌تواند در قالب فهرستی که تهیه می‌کنید گنجانده شود. ما در این نوشته کوتاه سعی داریم به نکاتی که دانستن آن‌ها ‌در این گونه سفرها می‌تواند مفید باشد تا حدودی اشاره کنیم.

مشورت با راهنمای حرفه‌ای

در مورد مسیری که انتخاب کرده‌اید شرایط فصلی و امکانپذیر بودن سفر با راهنمای حرفه‌ای و با تجربه‌ای مشورت کنید و به توصیه‌های او عمل کنید و بدون او جاده را ترک نکنید.

استفاده از نقشه

بهره گیری از GPS امکان فوق‌العاده‌ای است، ولی لزوم بهره‌گیری از راهنما و نقشه‌های دقیق با بزرگنمایی مناسب را منتفی نمی‌کند.

محکم کردن وسایل و تجهیزات سفر

در آفرود تجهیزات سنگین مثل جعبه آچار، جک و دیگر وسایل سنگین را در صورتی که درون خودرو و یا روی باربند قرار دارند، محکم کنید،‌ به این ترتیب از میزان صدمه دیدن سرنشینان و تجهیرات در تکان‌های شدید کاسته می‌شود. برای چنین کاری می‌توانید از جعبه‌های فلزی و مستعمل مهمات استفاده کنید. کافیست در فضای زیر صندلی و یا محل قرار دادن بار، جعبه‌های مهمات را توسط پیچ و مهره به بدنه محکم کنید و از آنها برای حمل تجهیزات سنگین و یا برنده در درون خودرو بهره ببرید. به هر نحو ممکن از بازی و لق زدن وسایل سنگین درون خودرو جلوگیری کنید در صورت استفاده از باربند، سعی کنید تجهیزات را کاملاً توسط طناب و یا کش‌هایی که برای بستن بار روی موتور سیکلت استفاده می‌شود محکم کنید.

بیشتر بخوانید:

خانه به دوش در دل طبیعت بروید/ راهنمای خرید چادر مسافرتی

آشنایی با تکنیک‌های جنگل‌نوردی

کنترل سلامت بخش‌های مختلف خودرو

با وجودی که کنترل کامل خودرو غیرعملی است ولی هرگز بدون اطمینان از سلامت آن جاده را ترک نکنید. بخش‌هایی از خودرو مانند: موتور، سیستم فرمان، ترمز و کلاچ، شاسی، فنرها، کمک فنرها و نقاط اتصال به شاسی و محورها و دسته موتورهای گاردان جلو و دیفرانسیل‌ها کمک و گیربکس، تسمه‌های پروانه، هیدرولیک و کولر، دینام و استارتر و سیستم جرقه زنی، چراغ‌ها، باتری، بخاری و بوق ماشین.

همچنین روغن ترمز و کلاچ روغن موتور، روغن گیربکس، روغن کمک و واسکازین، دیفرانسیل‌ها و تمامی گریس‌خورهای گاردان و فرمان را کنترل و در صورت لزوم روانکاری کنید. در زمستان نیز از دارا بودن ضدیخ اطمینان حاصل کنید.

نکته: رینگ‌های فابریک خودرو در چنین سفرهایی بهترین انتخاب است، زیرا در رینگ‌های آلومینیومی احتمال شکستن وجود دارد. همچنین لاستیک‌هایی که ‌دارای گل‌های جهت‌دار هستند و برای سرعت‌های بالا طراحی شده‌اند برای خارج از جاده مناسب نیست زیرا به سرعت صدمه می‌بینند و کارایی مطلوبی ندارد.

دیفرانسیل خودرو

در سفرهای خارج از جاده استفاده از خودرو تک دیفرانسیل اشتباه است. از سوی دیگر خودرو دو دیفرانسیل هم معجزه نمی‌کند. بنابراین همواره به قابلیت‌های خود و خودرو خود آگاه باشید و از ماجراجویی و ریسک محاسبه شده بپرهیزید.

گروهی سفر کنید

همواره کارهای تیمی موفقیت بیشتری در بردارد و در آفرود بهتر است وسوسهٔ سفر با یک خودرو را از سر بیرون کنید و اگر موفق نشدید بیش از همیشه احتیاط کنید.

آداب سفر گروهی را رعایت کنید

در صورتی که گروهی سفر می‌کنید، تمامی افراد گروه به خصوص رانندگان باید از روحیه همراهی و همکاری تیمی برخوردار باشند. هر راننده باید از تعداد سرنشینان خود آگاهی داشته‌باشد، و همواره قبل از حرکت، از حضور همه سرنشینان اطمینان حاصل کند.

در آفرود، حرکت خودروها در کنار یکدیگر حادثه ساز است، بنابراین باید اولین و آخرین خودرو همواره مشخص باشند و دیگران نباید بدون هماهنگی از اولین یا آخرین خودرو از آنها عبور کنند. آخرین خودرو از وضعیت خودروهای جلو گزارش می‌دهد و خودرویی که در پیشاپیش حرکت می‌کند می‌بایست با همراهی راهنما یا فردی محلی که با ناحیه آشنایی دارد، حرکت کند. خودروهای دیگر به دنبال خودرو اول و حتی الامکان دقیقاً از روی مسیر خودرو جلویی، به حرکت ادامه دهند. در صورت توقف هر یک از خودروها، کاروان متوقف ‌گردد.

انتخاب امن‌ترین و آسان‌ترین مسیر

برای رسیدن به مقصد با کمترین هزینه، مسیر‌های امن و آسان را انتخاب کنید. زیرا اکثر مسیرهای مشکل شما را از رسیدن به هدف بازداشته و یا با مشکلات جدی مواجه می‌کنند. در آفرود از ماجراجویی بپرهیزید و قبل از انتخاب مسیر به عملی بودن، و قابل بازگشت بودن آن فکر کنید. حتی الامکان از جاده‌ها برای طی مسیر استفاده کنید زیرا همواره کوره راه بهتر از بی‌راهه است.

در صورتی که ناچار به خروج از راه شدید، نسبت به کیفیت زمین از نظر رطوبت، سنگلاخ یا ماسه‌ای بودن و شیب و عوارض آن تحقیق کنید. گاه لب‌های نازک و خشک بر روی خاک تشکیل می‌گردد که برای پیاده کاملاً استوار و قابل اعتماد بنظر می‌رسد ولی هنگام عبور خودرو لایه خشک شکسته و خودرو در گل و یا ماسه گرفتار می‌شود. در کشور ما بسیاری مسیرهای خارج از جاده پوشیده از گدازه‌ها آتشفشانی است. در این نواحی سنگ‌هایی تیره رنگ با لبه‌های تیز مشاهده می‌گردد. عبور از چنین مسیرهایی احتمال پنچری را افزایش می‌دهد.

رانندگی با ‌آرامش و بدون شتاب‌زدگی

رانندگی با سرعت بالا در بهترین شرایط موجب محروم شدن شما و سرنشینان از مشاهده طبیعت می‌گردد. شرایط حاکم بر زمین‌های غیر هموار خارج از جاده، با جاده‌های خاکی، بزرگراه‌ها و پیست‌های اتومبیل‌رانی متفاوت است و رانندگی سریع ممکن است به آسیب دیدن سرنشینان در اثر تکان‌های خودرو و یا شکستگی قطعات خودرو منجر گردد. همچنین سرعت در راه‌های خاکی و یا خارج از جاده احتمال واژگونی خودرو را افزایش می‌دهد.

فاصلهٔ مناسب با خودروی جلویی

در هنگام سفر همواره فاصله خود با خودرو جلویی را کنترل کنید تا با ترمز ناگهانی خودرو در جاده‌های خاکی موجب لغزش خودرو نشوید. همچنین ترمز ناگهانی در در نواحی ماسه‌ای و گلی منجر به فرو رفتن چرخ‌های جلو در خاک نرم، ماسه و یا گل می‌شود.

بالا و پایین رفتن از شیب جاده

از آنجایی که مرکز ثقل خودروهای شاسی‌بلند از خودروهای سواری بالاتر است، واژگونی خودرو‌های شاسی‌بلند، بسیار ساده‌تر از سواری رخ می دهد. همچنین بر خلاف تصور عامه با افزایش وزن خودرو، گرانیگاه خودرو شاسی‌بلند بیشتر از زمین فاصله می‌گیرد که باعث واژگون شدن خودرو می‌شود.در صورتی که خودرو شما قادر به بالا رفتن از شیب نبود، از پیمودن مسیر خودداری کنید.

نشانه‌گذاری مسیر

به خاطر سپردن مسیر و نشانه‌گذاری راه با تکیه بر ادوات الکترونیکی مسیریابی کافی نیست. می‌بایست نشانه‌هایی را جهت بازگشت به خاطر بسپارید. از سوی دیگر با توجه به طبیعت متغیر کویر، تکیه بر ردپا و اثر چرخ‌ها برای طی مسیر بازگشت، چندان قابل اطمینان نیست. بنابراین از نشانه‌ها و عوارض زمین مانند کوه‌ها، تپه‌ها و درختان جهت نشان کردن مسیر بازگشت استفاده کنید. همچنین محل خروج خود از جاده و مسیر خود را از قبل به محیط‌بانان و یا افراد محلی اعلام کنید تا در صورت عدم بازگشت، محدوده معینی را به جستجو بپردازند و طی زمان کوتاهتری شما را بیابند.

عبور آرام از دست‌اندازهای طبیعی

با عبور آرام از چاله‌ها و برآمدگی‌های زمین، از فشار غیرمتعارفی که به سیستم تعلیق و جلوبندی و شاسی وارد می‌شود بکاهید. هنگامی که با سرعت زیاد عرض جویبارها را می‌پیمایید، در حال ضربه زدن به سیستم تعلیق و فرمان، و شاسی خودرو هستید گه این فشار را می‌توانید با عبور آرام و سرعت پایین ماشین کاهش دهید.