سه میمون (نوری بلگه جیلان، ۲۰۰۸) | نبینید، نشنوید، نگویید!

مدیر سایت 910 روز پیش
بازدید 210 بدون دیدگاه

«سه میمون»، پنجمین فیلم بلند نوری بیلگه جیلان، کارگردان جسور و خلاق ترک، ملودرامی ۱۰۹ دقیقه‌ای با محوریت انسان و روابط انسانی است که با کلیشه‌زدایی و دوری از ابتذال رایج این ژانر توانست جایزه‌ی بهترین کارگردانی را از جشنواره‌ی جهانی فیلم کن از آن خود کند. جیلان با پرداختی متفاوت به مسائل خانوادگی، دیدگاه جهانی را نسبت به سینمای ترکیه تغییر داده و این فیلم توانسته امتیاز ۷۷ در راتن تومیتوز و ۷.۲ را از کاربران آی‌ام‌دی‌بی را دریافت کند.

سروت پس از تصادفی ناگهانی که برایش اتّفاق می­‌افتد به دلیل موقعیت خاص سیاسی­‌اش از ایّوب (راننده‌­­اش) میخواهد مسئولیت تصادف را در ازای دریافت پولی هنگفت پس از گذراندن دوران محکومیت، به عهده بگیرد. با پذیرش این پیشنهاد از جانب ایّوب، بحران‌­های جدیدی برای هاجر، همسر ایّوب و اسماعیل، پسرش به وجود­ می‌­آید که آنها را مجبور به انتخاب می­‌کند، انتخاب‌­هایی که لایه­‌هایی پنهان از زندگی آن­ها را نمایان می­‌سازد. فیلم­نامه­‌­ی این اثر که توسط خود جیلان با همراهی همسرش ابرو جیلان و ارکان کاسال نوشته شده، مخاطب را بین قصه یا ضدقصه بودن آن معلّق می‌­گذارد و با نوع اطلاعات‌دهی مینیمالش فضایی جدید برای مخاطب ملودرام که با پیشینه‌­ی تثبیت‌شده­‌ی ذهنی‌­اش به تماشای اثر نشسته فراهم می­‌کند. بر خلاف درام­‌های جدید­تر جیلان که کاملا دیالوگ‌محور هستند، سه میمون در سکوت اتّفاق می‌­افتد. جیلان با گذر هوشمندانه از عناصر به اصطلاح سانتی‌مانتال نظیر کلوز­آپ­‌های احساسی، صحنه‌­های کلیشه­‌ای و … مخاطب را به دوری از قضاوت و تماشای صرف زندگی انسانی دعوت می‌­کند. جیلان با تکیه بر تکنیک و سبک فردی‌­اش توانسته طرح یک‌خطی به ظاهر ساده و تکراری فیلم را جذاب بسازد؛ اما ممکن است برای مخاطبی که به درام‌­های پرحادثه و پرجنبش با ریتم تند علاقه دارد، سه میمون، خسته‌کننده به نظر برسد. با این وجود، درست با پایان یافتن فیلم است که تاثیر ویژه‌­ی آن بر مخاطب آشکار می­‌شود. از ویژگی‌­های جذاب سه میمون، می‌­توان به گذر از زمان‌­های مرده و نمایش مهم­ترین و تاثیر­گذارترین لحظات، پرداخت دقیق همه‌­ی شخصیت­‌های اصلی از ایّوب تا هاجر و اسماعیل و تکرار هوشمندانه‌­ی برخی از موقعیت‌ها که فرم دایره‌­ای در فیلم به وجود آورده، اشاره کرد.

بیشتر نماهای سه میمون در فضای داخلی خانه‌­ی ایّوب و هاجر می‌­گذرد که یک‌سوم ابتدایی آن ما را با خانه­‌ای کوچک که پنجره­ای زیبای روبه‌دریا دارد، مواجه می­‌کند و این باور را برایمان به وجود می­‌آورد که تمام این خانه‌­ی کوچک و آدم‌­هایش را می­‌شناسیم؛ اما با گذر زمان رفته‌­رفته مکان‌­های دیگری از خانه، مانند راه‌­پله، تراس و در نمای پایانی فیلم فضای پشت ساختمان را می‌بینیم که نمایی فرسوده و ناخوشایند دارد، درست مثل شخصیت‌هایش که با پیشرفت فیلم وجهه‌­های جدیدی از آن­ها دیده می­‌شود و حتی با برادری مرده مواجه می‌­شویم که روح او در کنار ایوب و اسماعیل زیست می‌کند و برای مخاطبان، خبر از دیرینگی این حال بد در بین اعضای این خانه می‌­دهد. از زیباترین لحظات فیلم بازگشت هاجر به خانه پس از ملاقات با سروت است. زمانی­ که هاجر متوجه یک زیبایی فراموش‌شده در خود می‌­شود و به ساق پا­ی­ خودش خیره نگاه می‌­کند و نگاه نگران اسماعیل که خبر از آینده‌­ای ناخوشایند می‌­دهد. چشم­‌هایی که سکوت را می‌­شکنند تا روایت جدیدی از زندگی را نمایش دهند. از نقاط قوت فیلم، بازی خدیجه اصلان در نقش هاجر و احمد رفعت شونگار در نقش اسماعیل است، که دریکی از تاثیر­گذارترین سکانس­‌ها که اسماعیل و هاجر مقابل هم قرار گرفته‌­اند، تمام اتفاق آن لحظه را بدون رد و بدل شدن دیالوگ، تنها در نگاه و چهره‌­ی بازیگرها می‌­بینیم.

نام فیلم اشاره به سه میمون سمبلیک فرهنگ ژاپنی دارد که هر کدام بیان­گر موضوعی است؛ شر نگو ، شر نشنو و شر نبین. اسماعیل نماد میمونِ شر نبین است که خطای مادر را نادیده گرفته است. هاجر به میمون شر نشنو اشاره دارد، که به اعتراف اسماعیل واکنش نشان نمی­‌دهد و آن را نشنیده می‌­گیرد. و درآخر، ایّوب همان میمون شر نگو است که دهانش را برای گفتن حقیقت بسته نگه می‌­دارد. در نهایت کارگردان با تأکید بر اینکه هر کس مسئول اعمال خودش است، بین ما و شخصیت‌­ها فاصله‌­ای قرار می­‌دهد تا به خوبی آن­هارا نظاره کنیم و فارغ از قضاوت با آنها همراه شویم.

 

منتشر شده در سایت ایرنا در تاریخ ۱۹ خرداد ۱۳۹۹

نویسنده: شقایق هاشم‌زاده

نبینید، نشنوید، نگویید! – ایرنا (irna.ir)

print

نظرات کاربران

  • لطفا از تایپ کردن فینگلیش خودداری کنید. در غیر این صورت نظر شما بررسی نخواهد شد.
  • هدف شما ارسال تبلیغات یا بک لینک نباشد. در غیر این صورت دیدگاه حذف می شود.
  • دیدگاه شما فقط و فقط در رابطه با این موضوع باشد.
  • به دیگران توهین نکنید.

نظرات کاربران

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *