گشت و گذاری در تپه سیلک کاشان

شهر کاشان دارای جاذبه‌های گردشگری فراوانی است. یکی از شهرهایی که به تهران نزدیک بوده و گزینه مناسبی برای سفر یک روزه به شمار می‌آید. از جمله مشهورترین جاذبه‌های گردشگری باستانی شهر کاشان، تپه سیلک است. در ادامه این مطلب با تپه سیلک شهر کاشان آشنا می‌شوید.

تپه سیلک کاشان

محوطه باستانی سیلک نخستین مرکز سکونتی و تمدنی ایران در فلات مرکزی و کاشان است. تاریخچه‌ای که از این تپه به جا مانده، نشان می‌دهد تپه فعلی سیلک باقی مانده بنای زیگورات است که در منطقه فین کاشان قرار دارد. مشهورترین سبک معماری در فلات ایران زیگورات‌سازی است که نمونه‌هایی از آن در بین‌النهرین یا همان عراق امروزی دیده می‌شود. قدمت تپه سیلک تقریبا به هشت هزار سال قبل باز می‌گردد. اما شواهد تاریخی تپه نشان دهنده این است که حدود پنج هزار سال پیش از میلاد مسیح، مردم فلات مرکزی ایران که غارنشین بودند برای مقابله با تغییرات جوی به دشت‌های اطراف کاشان پناه می‌بردند. سرانجام سال ۱۳۱۰ خورشیدی تپه سیلک کشف شد.  شایعه‌ای جالب در مورد این تپه در دوران گذشته وجود داشته و مردم منطقه معتقدند این محدوده شهری نفرین شده است.

تپه سیلک کجاست؟

تپه باستانی سیلک در منطقه فین کاشان و جنوب غربی آن واقع شده و اگر از شهر کاشان به سمت جاده کاشان- فین عزم سفر کنید، در انتهای مسیر به تپه سیلک می‌رسید. این تپه به دو قسمت تقسیم شده است؛ شمالی و جنوبی. تپه‌های شمالی و جنوبی آن حدودا ۶۰۰ متر از هم فاصله دارند. اسنادی که از تپه سیلک یافت شده نشان می‌دهد که اقوام آریایی اولین بار در ۵۴۰۰  سال قبل از میلاد به منطقه سیلک پا گذاشتند. به مرور زمان مردم بومی سیلک از شیوه زندگی آریایی‌ها تاثیر پذیرفتند و در راستای آن سبک زندگیشان را تغییر دادند. در واقع از آن دوره بود که تپه شمالی سیلک متروکه شد و تپه جنوبی با تمدن جدید ایرانی – آریایی شکل گرفت.

کاشفان تپه سیلک

تپه سیلک همانند سایر محوطه‌های باستانی ایران به دست بومیان کشف شد. در حقیقت مردم فین کاشان همان طور که طبق معمول به زراعتشان می‌پرداختند با اشیای قدیمی برخورد کردند و گزارشش را به دولت وقت ایران دادند. پس از بررسی منطقه متوجه شدند که یکی از بزرگ‌ترین فلات مرکزی ایران در نزدیکی فین قرار دارد. بعد از اینکه در سال ۱۳۱۰ خورشیدی تپه سیلک کشف شد، متاسفانه بسیاری از آثار تاریخی منطقه به فرانسه و موزه لوور پاریس انتقال یافت.

تپه شمالی سیلک

تپه شمالی سیلک ۱۱۰×۳۲۰ متر و ۶ متر ارتفاع دارد. این تپه در دو طبقه اصلی به نام‌های سیلک یک (سیلک ا) و تپه دو (سیلک اا) قرار گرفته است. آثار باستانی این تپع در عمق ۸ تا  ۱۱/۸۰ کشف شده و قدمت آن‌ها به اواخر هزاره ششم یا هفت قبل از میلاد می‌رسد.

تپه جنوبی سیلک

تپه جنوبی سیلک در مقایسه با تپه شمالی کمی بزرگ‌تر است. تپه جنوبی تقریبا ۱۹۰×۲۶۰ متر با ۲۵ متر ارتفاع دارد و در دو طبقه اصلی تشکیل شده است. تمدن دو طبقه جنوبی به ترتیب سیلک سه (ااا) و سیلک چهار ( ا۷) شهرت دارند. بر اساس کاوش‌های انجام شده آثار مربوط به دوره مس سنگی جدی یعنی تقریبا  ۳۷۰۰ تا ۳۴۰۰ سال قبل از میلاد در سیلک جنوبی تپه قبرستان قزوین، محوطه اریسمان اصفهان و تپه قلی درویش قم وجود داشته است.

آثار باستانی کشف شده از تپه سیلک

اکثر اشیای کشف شده از تپه سیلک در موزه ملی ایران موزه باغ فین کاشان و موزه لوور فرانسه قرار دارد. از جمله آثار باستانی کشف شده از تپه سیلک می‌توان به اسکلت انسانی، ظروف باستانی، سفال قرمز، دوک‌های ریسندگی، بقایای خانه‌های گلی، کوره مرکب برای آشپزی و مصارف صنعتی و کوره ذوب فلزات اشاره کرد. علاوه بر آن، بقایای احشامی همانند گوسفند و گاو زیورآلات استفاده از اکسید آهن در نقاشی ابزار کار با مس، مجسمه‌های سنگی، اشیای لباس‌های مردانه، ابزار جنگی و سند کتبی داد و ستد کشف شده است.

آدرس دقیق تپه سیلک

استان اصفهان، کاشان، منطقه فین کاشان، تقاطع خیابان امیرالمومنین و امیر کبیر، کوچه دهم ذوالفقار